ديسك بافتي غضروفي است كه مانند بالشتك بين مهره هاي ستون فقرات قرار گرفته و مانند يك كمك فنر، ضربات وارده به ستون فقرات را خنثي مي كند و همچنين به تحرك و انعطاف پذيري ستون فقرات كمك مي كند. هر ديسك شامل ٢ بخش مركزي و محيطي مي باشد. بخش مركزي يا هسته ديسك نرم و ژله مانند مي باشد و بخش محيطي ، هسته ي ديسك را مانند يك حلقه دربرميگيرد و از جنس فيبروكارتيلاژ يا غضروفي مي باشد. در بيرون زدگي يا فتق ديسك بخش محيطي يا خارجي ديسك ضعيف مي شود و منافذي در آن به وجود مي آيد كه بخش مركزي يا هسته اي ديسك از اين منافذ به بيرون نشت ميكند و ميتواند ريشه هاي عصبي را تحت فشار قرار دهد. فتق ديسك در هر قسمت از ستون فقرات مي تواند ايجاد شود ولي امكان ايجاد آن در ديسك هاي ناحيه ي كمري به علت تحرك زياد آنها، بيشتر است.
نكته: بسياري از مردم هيچ دردي به دنبال فتق ديسك ندارند و جراحي براي برطرف كردم اين مشكل توصيه نمي شود.
بيرون زدگي ديسك هم ميتواند در گردن اتفاق بيفتد و هم در كمر. علائم و نشانه ها به محل قرارگيري ديسك و فشار ديسك برروي عصب بستگي دارد. كه معمولا يك طرف بدن ( چپ يا راست) را تحت تاثير قرار ميدهد.
علائم:
1- درد در دست ها يا پاها: اگر ديسك بيرون زده در قسمت كمري باشد، معمولا بيشترين درد را در باسن ، ران و ساق پا احساس مي شود. و اگر بيرون زدگي در ناحيه گردني باشد ، به طور معمول بيشترين درد در شانه و بازو احساس مي شود.اين دردها ممكن است هنگام سرفه ، عطسه و يا حركت در پوزيشن هاي خاص افزايش پيدا كند. اين دردها اغلب به صورت تيز و يا سوزاننده توصيف مي شوند.
2- بي حسي يا سوزن سوزن شدن: اگر ديسك بيرون زده، عصب را تحت فشار قرار داده باشد اغلب علائمي مانند گزگز و يا بي حسي در انگشتان دست و يا پا گزارش مي شود.
3- ضعف: در فتق ديسك ، ممكن است به دليل تحت فشار قرار گرفتن اعصاب، عضلات دچار ضعف شوند و بر توانايي شما در بلند كردن يا نگه داشتن وسايل تاثير بگذارد.
دلايل بيرون زدگي ديسك:
1- وزن : وزن زياد بدن باعث ايجاد استرس بيش از حد برروي ديسك ها به خصوص در ناحيه كمري مي شود. داشتن شكم بزرگ و عضلات شكمي ضعيف مكانيکی ايجاد مي كند كه باعث ايجاد فشار بيش از حد برروي مهره هاي كمري مي شود.
2- شغل: افرادي كه داراي مشاغل سخت جسمي هستند بيشتر در معرض مشكلات كمر هستند. بلند كردن ، كشيدن ، هل دادن ، خم شدن به پهلو و چرخاندن مكرر اجسام سنگين مي تواند خطر ابتلا به فتق ديسك را افزايش دهد.
3- تروما يا ضربه: افتادن از ارتفاع و تصادفات مي تواند باعث ايجاد فتق ديسك در گردن و كمر شود.
نكته: به ندرت فتق ديسك مي تواند كل كانال نخاعي را فشرده و تنگ كند. بنابراين، به ندرت به جراحي اورژانسي فتق ديسك نياز است.
براي جلوگيري از بيرون زدگي ديسك به اين نكات توجه كنيد:
1- ورزش: تقويت عضلات تنه، ستون فقرات و شكم باعث ثبات و حمايت ستون فقرات مي شود.
2- داشتن پوسچر مناسب: باعث كاهش فشار برروي ستون فقرات و ديسك هاي شما مي شود. به نحوه ي بلند كردن اجسام سنگين و پوزيشن صحيح نشستن در محيط كار توجه كنيد و از نشستن يا ايستادن طولاني مدت جلوگيري كنيد.
3- داشتن وزن مناسب: داشتن اضافه وزن فشار بيشتري به ستون فقرات و ديسك وارد ميكند و باعث مي شود آنها بيشتر در معرض فتق قرار گيرند.
درمان:
بهترين روش درماني غيرجراحي ، فيزيوتراپي مي باشد. فيزيوتراپي با استفاده از تكنيك هاي مختلف درماني شامل درمان دستي – ورزش درماني و الكتروتراپي به بهبود درد و درمان شما مي پردازد.
